Có thể bạn cũng đã từng thắc mắc dòng tiền trong sàn CEX di chuyển như thế nào, hi vọng bài viết có thể giúp bạn giải đáp phần nào.
Để nội dung đỡ phức tạp, bài viết giới lấy ví dụ về các ví trên các EVM-Compatible chain như Ethereum, BSC. Cơ chế với các chain khác như Bitcoin, Solana, Cosmos, Polkadot sẽ có thể khác đôi chút.
Đầu tiên ta cần hiểu được kiến trúc cơ bản của một sàn
Về cơ bản, một sàn sẽ có:
- ví lạnh: một hoặc nhiều, để lưu trữ phần lớn tài sàn của sàn, nằm ngoài hệ thống, ví này vô cùng ít khi thực hiện giao dịch, chủ yếu nhận tiền và nhằm mục đích lưu trữ.
- ví nóng: một hoặc nhiều, đây chính là các ví nhận tiền nạp/rút token trên sàn. Do đó khi tra cứu trên etherscan hay bscscan ta thấy các ví này rất nhiều tiền, thường chứa từ khoảng vài chục/trăm/triệu đô với hàng trăm những token khác nhau. Ví dụ khi bạn rút tiền về từ binance, sẽ thấy người chuyển thường là ‘Binance: Hot Wallet x” gì đó đúng ko? đó chính là ví nóng.
- ví nạp/rút của user: với mỗi user, sàn sẽ cấp cho người dùng một địa chỉ nạp/rút riêng duy nhất. Địa chỉ nạp/rút này thuộc sàn nắm giữ.
Quá trình nạp tiền
- quá trình nạp tiền rất đơn giản, user chỉ việc chuyển token vào địa chỉ nạp/rút của user ở trên sàn.
- sàn sau đó sẽ rút tiền này về ví nóng. Việc rút tiền có thể định kỳ, hoặc khi số dư token của ví nóng xuống thấp dưới một mức nào đó.
Quá trình rút tiền
- khi rút tiền, user sẽ tạo một lệnh rút. Khi này sàn sẽ chuyển tiền từ ví nóng của sàn về cho ví người dùng của user.
- Nếu ví nóng của sàn không đủ tiền (do lệnh rút quá lớn, hoặc quá nhiều người rút), sàn sẽ rút tiếp tiền từ các ví nạp/rút của user khác để bổ sung cho ví nóng. Nếu vẫn không đủ, lệnh rút tiền sẽ thất bại, sàn có thể tạm ngưng chức năng rút tiền với token đó để bổ sung thêm tiền cho ví nóng. Cách bổ sung đơn giản nhất là sàn tự mua thêm token (ví dụ trên pancakeswap), hoặc tạm ngừng chức năng rút tiền chờ user khác deposit thêm cho đủ.
FAQ
Vậy là ta đã nắm cơ bản về kiến trúc cũng như cách rút tiền của một sàn CEX, sau đây sẽ là vài câu hỏi mà có thể bạn hay thường gặp.
0 - Sàn có khả năng can thiệp/sử dụng token của người dùng?
Có. Vì tất cả ví nóng/lạnh/nạp/rút trên sàn đều là sàn nắm giữ. Về lý thuyết sàn có toàn quyền với các ví này.
1 - Ví của sàn chuyển token về cho một ví A, rồi ví A xả token, thì đó là hành động xả của sàn?
Không đủ cơ sở. Theo những gì ta đã giải thích bên trên, thì đây về cơ bản chỉ là một hành động rút tiền của người dùng thông thường. Tất nhiên về lý thuyết, ví là do sàn nắm giữ, và sàn hoàn toàn có đủ khả năng để chuyền tiền chủ động.
2 - ví A xả xong rồi, cuối cùng lại chuyển tiền qua một ví B khác, rồi lên ví nóng của sàn, thì rõ ràng là của sàn rồi?
Không đủ cơ sở. Vì thông thường đó cũng chỉ là quá trình nạp tiền lên sàn mà thôi. Ví B có thể là ví nạp/rút của user A trên sàn.
3 - Thế sau khi xả rồi nếu không phải là sàn thì sao lại chuyển ngược lên sàn làm gì? sao không chuyển thẳng cho ví khác? rõ ràng là ví sàn
Không đủ cơ sở. Chuyển lên sàn, rồi từ sàn bán qua đồng khác, hoặc rút về ví khác sẽ không còn dấu vết. Nếu chuyển/swap trực tiếp sẽ để lại dấu vết onchain.
4 - tại sao khi swap ví nhận lại là ví khác chứ không phải là chính ví swap?
Điều này rất bình thường. Ai dùng swap lâu rồi đều biết có một tính năng gọi là “Expert Mode”, cho phép chỉnh sửa người nhận, thao tác ngay trên giao diện. Cái này rất bình thường, bạn không dùng không có nghĩa người khác không dùng. Bản thân mình cũng hay dùng, để chuyển token qua một ví mới, ko có BNB/ETH token để hold, tránh táy máy lại swap mất.
5 - Rút ra và swap rất nhanh, rõ ràng chỉ có sàn làm được?
Không đủ cơ sở. Sàn nào cũng cung cấp API, điều này có nghĩa là nếu bạn là dev, bạn hoàn toàn có thể nạp, rút, swap qua DEX chỉ trong 1 nốt nhạc. Có một điều rõ ràng, làm được việc này không phải là người dùng thông thường, mà là một người biết lập trình.
6 - Có cách nào để biết ai đã xả không?
Có. Điều này sàn biết. Vì mỗi tài khoản khi đăng ký đều có email, số điện thoại, và nếu như tài khoản đã KYC thì có luôn cả danh tính passport, CMT, địa chỉ.
Nên về lý thuyết, sàn hoàn toàn biết người nạp là ai, người rút ra xả là ai.
Nhưng, do điều khoản bảo mật, bất cứ sản phẩm nào đều không thể tự do cung cấp danh tính khách hàng mình ra ngoài được. Nên dù sàn có biết cũng không thể cung cấp, mà chỉ có thể đính chính bằng các thông tin khách quan.
Hi vọng bài viết có thể cung cấp cho bạn đọc các thông tin hữu ích.